Dưa hấu: Thần dược giải nhiệt mùa hè và công dụng làm mát cơ thể

Ngọc Khánh   06/05/2025   SỨC KHỎE    SỐNG

Dưa hấu không chỉ là loại trái cây giải khát phổ biến mà còn là "cứu tinh" trong những ngày hè oi bức nhờ khả năng giải nhiệt và làm mát cơ thể vượt trội. Bài viết này sẽ khám phá sâu những lợi ích tuyệt vời của dưa hấu cùng cách sử dụng để tối ưu hóa công dụng giải nhiệt mùa hè.

Dưa hấu là gì? Đặc điểm và giá trị dinh dưỡng

Dưa hấu (Citrullus lanatus) thuộc họ Bầu bí (Cucurbitaceae), có nguồn gốc từ châu Phi. Tại Việt Nam, dưa hấu được trồng phổ biến ở các tỉnh như Long An, Tiền Giang, Bình Thuận với nhiều giống nổi tiếng như dưa hấu không hạt, dưa hấu đường, dưa hấu vàng.

Dưa hấu (Citrullus lanatus) là một loại trái cây lớn, có xuất xứ từ miền nam châu Phi, cùng họ với dưa đỏ, bí xanh, bí ngô và dưa chuột.

Dưa hấu thường có vị ngọt mát, chỉ chứa 46 calo mỗi cốc, nhưng rất giàu vitamin A, vitamin C và các hợp chất thực vật khác như citrulline và lycopene tốt cho sức khỏe.

Bên cạnh đó, loại dưa này còn mang lại nhiều lợi ích sức khỏe cho người sử dụng, bao gồm cải thiện độ nhạy insulin, giảm đau nhức cơ bắp và hạ huyết áp.

Dưa hấu thường được ăn trực tiếp, để dưới dạng động lạnh, làm thành nước trái cây hoặc nước sinh tố.

Thành phần dinh dưỡng ấn tượng trong 100g dưa hấu:

  • Nước: 91.45g - giải khát tức thì

  • Vitamin C: 8.1mg (14% DV) - tăng đề kháng

  • Lycopene: 4532μg - chống oxy hóa mạnh

  • Kali: 112mg (3% DV) - cân bằng điện giải

  • Magnesium: 10mg (2% DV) - giảm chuột rút

  • Calo: 30kcal - lý tưởng cho ăn kiêng

5 Tác dụng giải nhiệt vượt trội của dưa hấu

Bù nước và điện giải nhanh chóng

Hàm lượng nước chiếm tới 92% giúp bổ sung lượng nước mất đi qua mồ hôi. 1 miếng dưa hấu 200g chứa khoảng 180ml nước, tương đương 1 ly nước lọc.

Hạ nhiệt cơ thể từ bên trong

Citrulline trong dưa hấu giúp giãn mạch máu, tăng lưu thông máu dưới da giúp làm mát cơ thể. Nghiên cứu cho thấy ăn dưa hấu giúp giảm 0.5-1°C thân nhiệt sau 40 phút.

Ngăn ngừa say nắng, sốc nhiệt

Kết hợp giữa nước, kali và magnesium tạo thành "nước điện giải tự nhiên" giúp phòng ngừa tình trạng kiệt sức do nhiệt.

Giảm nhiệt miệng, khô họng

Tính mát và vitamin C trong dưa hấu giúp làm dịu niêm mạc miệng, giảm 70% cảm giác nóng rát do ăn đồ cay nóng.

Làm mát da từ bên ngoài

Lycopene bảo vệ da khỏi tác hại của tia UV, giảm 35% nguy cơ cháy nắng khi sử dụng thường xuyên.

4 Cách chế biến dưa hấu giải nhiệt hiệu quả

Ăn trực tiếp

  • Cắt miếng vuông ăn ngay sau khi bổ

  • Dùng thìa xúc phần ruột đỏ

  • Cắt hạt lựu trộn với đá bào

Nước ép và sinh tố

  • Nước ép nguyên chất: Ép phần ruột đỏ, uống ngay

  • Sinh tố dưa hấu bạc hà: Dưa hấu + lá bạc hà + chút đường

  • Detox dưa hấu: Ngâm dưa hấu viên với nước lọc + lá bạc hà

Món tráng miệng mát lạnh

  • Kem dưa hấu: Xay nhuyễn dưa hấu với sữa đặc, đông đá

  • Thạch dưa hấu: Làm thạch từ nước dưa hấu ép

  • Sorbet dưa hấu: Xay dưa hấu với đường, đông lạnh khuấy đều

Món mặn giải nhiệt

  • Salad dưa hấu: Dưa hấu + phô mai feta + rau húng

  • Gỏi dưa hấu: Dưa hấu + tôm + rau răm + nước mắm chua ngọt

  • Súp lạnh dưa hấu: Xay nhuyễn dưa hấu với dưa leo, tỏi

Lưu ý khi sử dụng dưa hấu giải nhiệt

Thời điểm ăn tốt nhất

  • Buổi sáng: Giúp thanh lọc cơ thể

  • Trước khi ra nắng 30 phút: Ngừa say nắng

  • Sau khi vận động: Bù nước nhanh

  • Buổi tối: Lượng vừa phải tránh tiểu đêm

Đối tượng cần thận trọng

  • Người tiểu đường: Giới hạn 200g/ngày

  • Người thận yếu: Không ăn quá 300g/ngày

  • Người đang bị cảm lạnh: Hạn chế ăn

  • Trẻ nhỏ: Không cho ăn hạt dưa

Cách chọn dưa hấu ngon

  • Vỏ căng bóng, vỗ nghe tiếng đục

  • Cuống héo tự nhiên, đốm vàng dưới đáy

  • Nặng tay so với kích thước

  • Kiểm tra không bị dập, thối

Bảo quản dưa hấu đúng cách

Nguyên quả chưa bổ

  • Nhiệt độ phòng: 3-5 ngày

  • Ngăn mát tủ lạnh: 2-3 tuần

Đã bổ

  • Bọc kín màng bọc thực phẩm: 2-3 ngày

  • Cắt miếng bảo quản hộp kín: 3 ngày

  • Đông lạnh: Xay nhuyễn đổ khay đá dùng dần

Các phương pháp khác

  • Sấy khô: 60°C trong 8-10 giờ

  • Ngâm đường: Làm mứt dưa hấu

  • Muối chua: Làm dưa hấu ngâm

Dưa hấu thực sự là "thần dược" giải nhiệt và làm mát không thể thiếu trong mùa hè nhờ hàm lượng nước cao cùng các vi chất quý giá. Từ những miếng dưa hấu tươi mát đến các công thức chế biến sáng tạo, loại quả này xứng đáng có mặt thường xuyên trong thực đơn gia đình bạn. Hãy tận hưởng mùa hè trọn vẹn cùng dưa hấu - món quà tươi mát từ thiên nhiên!


Nguồn: Sức khỏe Việt